17.09 – De droomduiding
inleiding
De twintigste eeuw werd ingeluid met een boek dat alles zou veranderen. En niet in de laatste plaats de filosofie. Sigmund Freuds Droomduiding (1899) beoogt weliswaar geen filosofisch werk te zijn, maar de filosofische consequenties van dit boek voor het denken over het menselijk subject zijn enorm.
Zo verschijnt het subject op de sofa primair als een vertellend wezen dat zich niet zo eenvoudig in de ziel laat kijken als verlichtingsfilosofen veronderstellen. De uitgesproken waarheid bejegent Freud met een systematisch wantrouwen. Wat wij vertellen kent weliswaar betekenis, maar vaak niet de betekenis die wij er zelf aan toekennen. Duiden betekent bij Freud interpreteren. Dat wil zeggen luisteren voorbij de zelfcensuur van het sprekende subject.
In de cursus zullen we ingaan op deze metafysische ontwrichting die de Droomduiding impliceert en die andere wegen opent om niet alleen onze dromen, maar onze gehele leefwereld te duiden. In onze tijd, waarin de leefwereld wordt teruggebracht tot meetbare feiten, is de Droomduiding actueler dan ooit. Het begrippenkader dat zich in de Droomduiding ontvouwt, laat ons niet alleen onze psyche, maar laat ons ook politieke ideologie, populaire cultuur of toeristische verlangens kritisch beschouwen.
voor wie
De cursus is bedoeld voor iedereen die een week lang wil studeren op Freuds beroemde maar ingewikkelde Droomduiding. Zowel door het boek grondig te lezen en te bespreken, maar ook door het toe te passen. Zo zal in een van de colleges een surrealistisch gedicht worden geschreven volgens de strakke regels van André Breton. Ook wordt Erwartung van Schönberg beluisterd vanuit de analytische kaders van de Droomduiding. De colleges zijn van academisch niveau en toegankelijk voor iedereen die bereid is een serieuze denkinspanning te leveren.
“Therein resides the ultimate lesson
of The Interpretation of Dreams:
reality is for those who
cannot sustain the dream”.
Slavoj Žižek
door wie
inhoud van de colleges
17.9.1 inleiding + H. I en II (de droom Irma’s injectie)
17.9.2 Paul Ricoeur en het ontstaan van de hermeneutiek vanuit Freuds Droomduiding
17.9.3 H. III: de droom is een wensvervulling
17.9.4 H. IV: de droom is een droomvervorming (Freud en de surrealisten)
17.9.5 H. V. en Lacan’s terugkeer naar Freud aan de hand van het fenomeen toerisme
17.9.6 H. VI: de droomarbeid (de verdichting en verschuiving)
17.9.7 Arnold Schönberg’s Erwartung
17.9.8 H. VIII: over de psychologie der droomprocessen
doelstelling van de colleges
Het doel van de cursus is om Freuds Droomduiding van A tot Z te lezen, te bespreken en toe te passen.
studiebelasting
De studiebelasting bestaat in ieder geval uit het volgen van de colleges.
Dit komt neer op 5 x 3 (ochtendcolleges) + 3 x 1,5 (avondcolleges) = 19,5 uur
studiemateriaal
Freud, De droomduiding. Verschillende uitgaven zijn geschikt, bijvoorbeeld deze van uitgeverij Boom. Boeken zijn ook te bestellen of te verkrijgen bij:
Boekhandel van Piere
Nieuwe Emmasingel 44
5611 AM Eindhoven
getuigschrift
Aan het einde van de collegereeks ontvangen de cursisten een getuigschrift van deelname.
evaluatie
Alle cursussen van het Centre Erasme worden geëvalueerd. Daarom zal aan het einde van de cursusweek een evaluatieformulier aan de deelnemers worden uitgereikt.