21.01 – Augustinus (vol)

Inleiding

De Confessiones oftewel Belijdenissen van Augustinus vormen zonder twijfel een van de belangrijkste teksten uit de geschiedenis van de Europese cultuur. Dit boek uit de vierde eeuw geldt met recht als de eerste autobiografie uit onze gehele literatuur. Het is een meesterstuk van introspectieve psychologie, maar levert tevens spectaculaire ontdekkingen op het gebied van de filosofie, die in dit boek een radicale existentiële wending neemt. Niet toevallig is Augustinus een belangrijke inspiratie voor existentie-denkers als Søren Kierkegaard, Martin
Heidegger, Hannah Arendt en vele anderen. Dat de Belijdenissen geschreven zijn in de vorm van een biddende biecht vereist van de hedendaagse geseculariseerde lezer wellicht een extra inspanning. Maar wie die moeite doet, vindt een onuitputtelijke schat aan inzichten. Inzichten die worden verworven door een consequent volgehouden vragen (er is waarschijnlijk geen boek in de geschiedenis van de filosofie waarin meer vraagtekens staan, dan dit boek). En inzichten door de manier waarop metafysische theorieën, religieuze teksten en heel concrete ervaringen op elkaar worden betrokken. Het weergaloze retorisch meesterschap van Augustinus maakt bovendien dat de lezer bij iedere herlezing weer nieuwe dingen ontdekt in dit bijzondere boek.

Door wie

prof. dr. Paul van Tongeren

Voor wie

Voor diegenen die dit bijzondere boek nog nooit gelezen hebben, voor degenen die het wel gelezen hebben (en dus opnieuw willen lezen), voor wie geïnteresseerd is in de poging om door introspectie tot zelfkennis te komen, voor wie wil weten hoe Griekse filosofie en Christendom verweven raken in de late Oudheid, vroege Middeleeuwen, voor wie kennis wil maken met een van de belangrijkste (maar vaak verzwegen) bronnen van de existentiefilosofie, voor wie het aandurft om in religieuze taal naar actuele filosofische inzichten te zoeken.

“Wat is dus de tijd? Wanneer maar niemand het me vraagt, weet ik het;
wil ik het echter uitleggen aan iemand die het vraagt,
dan weet ik het niet”

(Augustinus)

Inhoud van de colleges

1. Vrijdagavond: introductie op het boek
a. Over de constructie van het boek
b. Over lezen
c. Over autobiografie en filosofie
d. Over theologie en filosofie

2. Zaterdagochtend: de existentiële wending in de filosofie en het denken over de tijd (we lezen passages uit Boek I en XI)

3. Zaterdagmiddag: college: college: het kwaad en de wil (we lezen passages uit Boek II, VII en VIII)

4. Zaterdagavond: uitloop en discussie

5. Zondagochtend: vriendschap en transcendentie (We lezen passages uit Boek IV en VI)

NB.elk ochtend en middagdeel duurt 3 uur (2 x 1,5 uur met tussendoor pauze). In totaal gaat het om 11 uur college.

Doelstelling van de colleges

De enige manier om een denker te leren kennen is door zijn/haar teksten te lezen. Door grote delen van de Confessiones samen te lezen, proberen we deel te krijgen aan het denken van Augustinus, en te ontdekken hoe hedendaags deze vierde eeuwse denker is.

Studiebelasting

De studiebelasting bestaat in ieder geval uit het volgen van de colleges.
Dit komt neer op 11  uur. Voor een optimale cursus raden wij u aan het lesmateriaal voorafgaand aan de cursus grondig te bestuderen.

Studiemateriaal

Augustinus, Belijdenissen. Er zijn twee vertalingen leverbaar die alle twee goed zijn: Een oudere (mooie, maar soms wat archaïsche) vertaling door Gerard Wijdeveld, recent opnieuw uitgegeven door uitgeverij Ambo (zachte kaft € 29,99), en een recentere (heel mooie) vertaling door Wim Sleddens, uitgegeven door uitgeverij Damon (gebonden € 39,90).

Het studiemateriaal zit niet bij de cursus inbegrepen. Het is dus de bedoeling dat u het zelf aanschaft.

Getuigschrift

Aan het einde van de collegereeks ontvangen de cursisten een getuigschrift van deelname.