21.07 – Foucault & Bataille: seks, kunst en grensoverschrijdend geweld
Let op: in verband met Covid-19 is deze cursus verplaatst naar 22 -29 augustus 2021
Inleiding
De rode draad in het oeuvre van Michel Foucault (1926-1984) is een poging de ontstaansgeschiedenis van het moderne subject te ontrafelen. Daarbij besteedt Foucault aandacht aan de verschillende (machts)structuren die hierbij een rol hebben gespeeld.
In de zestiger jaren onderzocht Foucault hoe het moderne zelfbewustzijn werd geproduceerd in de moderne menswetenschappen. In de zeventiger jaren analyseerde hij de subtiele machtsverhoudingen in het gezin, op school en op het werk. En ook hoe via deze machtsverhoudingen verschillende vormen van (grensoverschrijdend) gedrag werden gedisciplineerd en genormaliseerd. Deze analyses monden uit in zijn vierdelige studie over De Geschiedenis van de Seksualiteit (Boom 2018, 2020).
Om de kern van dit laatste werk goed te begrijpen moeten we terug naar het werk van de omstreden ‘pornograaf’ Georges Bataille (1897-1962). De auteur die van grote invloed is geweest op Foucault en van wie hij het verzamelde werk bezorgde. Foucault vindt inspiratie bij Bataille voor de relatie tussen (bestaans)kunst en erotiek. Het thema dat altijd de onderstroom van zijn werk heeft uitgemaakt en dat zijn hoogtepunt vindt in de Geschiedenis van de Seksualiteit.
In deze cursus ontdekken we het werk van Foucault en Bataille. We maken kennis met uitdagende thema’s als seks, (seksueel) geweld en het begrip ‘grenservaring’. Ook gaan we zien hoe we vanuit dat begrip de mens kunnen begrijpen. En we leren anders kijken naar actuele vormen van seks en seksueel geweld.
Door wie
dr. Henk Oosterling
Voor wie
Voor al die weldenkenden die niet-politiek correct de duistere aspecten van zichzelf willen laten oplichten in een intensieve lezing van teksten van Foucault en Bataille. Dat alles tegen een kunsthistorisch achtergrond. De cursus veronderstelt geen voorkennis van het werk van Foucault en Bataille. Wel de wil om je gedurende de week grondig in hun denken te verdiepen.
“Seksualiteit is een naam die men aan een historisch dispositief kan geven:
zij is geen onderliggende werkelijkheid, waarop men moeizaam greep kan krijgen,
maar een groot oppervlaktenetwerk”(Foucault)
Inhoud van de colleges
1. Foucault, Geschiedenis van de seksualiteit (1, 4)
2. Foucault, Geschiedenis van de seksualiteit (2, 3)
3. Foucault en kunst
4. Bataille, De tranen van Eros: kunst als ritueel
5. De innerlijke ervaring
6. Avant-gardistische kunstpraktijken: geweld en transgressie
7. Disciplinering en transgressie: het denken van de grens
8. Bestaanskunst: leven als Gesamtkunstwerk
Doelstelling van de colleges
Het doel van de cursus is om een overzicht te geven van het werk van Foucault en Bataille. De cursus laat zien hoe Batailles werk van invloed is geweest op Foucaults studie over seksualiteit en uitzicht op een ‘kunstmatig’ bestaan.
Studiebelasting
De studiebelasting bestaat in ieder geval uit het volgen van de colleges. Dit komt neer op 5 x 3 uur (ochtendcolleges) en 3 x 1,5 uur (avondcolleges) = 19,5 uur. Voor een optimale cursusweek raden wij u aan het lesmateriaal voorafgaand aan de cursus te bestuderen.
Studiemateriaal
Het Centre Erasme stelt een selectie van vertaalde teksten van Foucault en Bataille ter beschikking aan de cursisten.
Getuigschrift
Aan het einde van de collegereeks ontvangen de cursisten een getuigschrift van deelname.