22.03 Mystiek als cultuurkritiek
Inleiding
In de eeuw waarin René Descartes ons moderne, zelfverzekerde ego neerzet, wordt datzelfde ego in een andere tekstlawine streng kritisch onder de loep genomen. Die lawine is de vloed aan mystieke, spirituele geschriften die in die tijd razend populair waren. Als we even onder de vrome laag van die teksten kijken, zien we de moderne mens worstelen. Niet zozeer met God, maar met dat moderne zelf van hem of haar. En altijd ook met zijn of haar liefhebbende zelf. Dit soort worsteling is ons, 21e eeuwers, allesbehalve vreemd. Het maakt die teksten op een verrassende manier ‘anders’ leesbaar. Het wordt dus tijd om die vroegmoderne mystiek cultuurfilosofisch te lezen. En wat blijkt? Eerder dan een handleiding in ons zoeken naar zin (zoals we vandaag spontaan mystiek definiëren) treffen we daar bij momenten een ongemakkelijke kritiek op onze ‘zinzoekerij’ aan. Alsof we plots iets van een nietzscheaanse hamer tegen de grondslagen van ons moderne zelfbewustzijn horen bonken.
Door wie
Voor wie
Voor iedereen die, gelovig of ongelovig, op een kritische manier en met behulp van de filosofie over onze religieuze cultuur wil nadenken.
Inhoud van de colleges
1. vrijdagavond: Inleiding mystiek en moderniteit (hoofdstuk 1)
2. zaterdagochtend: Liefde in de christelijke mystiek en in de moderniteit (hoofdstuk 2 en 3)
3. zaterdagmiddag: Over zuivere en onzuivere liefde (hoofdstuk 4 en 7)
4. zaterdagavond: vervolg
5. zondagochtend: Onze hedendaagse fascinatie voor mystiek (Der mönch am Meer)
Doelstelling van de cursus
Het doel van de cursus is om kennis te maken met vroegmoderne mystieke teksten door een filosofische, cultuurkritische lezing daarvan. Na het volgen van de cursus zien de cursisten hoe de ‘vrome’ mystieke teksten een cultuurkritisch potentieel in zich hebben.
Studiebelasting
De studiebelasting bestaat in ieder geval uit het volgen van de colleges.
Studiemateriaal
Marc de Kesel, Ik, God en mezelf. Mystiek als deconstructie, Amsterdam: Sjibbolet, 2021
Koop dit boek bij je lokale boekhandel of kijk op www.boekwinkeltjes.nl
Meer weten
Wilt u meer weten over Descartes? Kijk dan ook eens bij onze weekendcursus over De Meditaties met Carla Rita Palmerino.