24.01 – Onttovering en Identiteit
Inleiding
Sinds het werk van Max Weber (1864 – 1920) zijn we vertrouwd geraakt met het idee van de ‘onttoverde wereld.’ In dit weekend verkenning we de implicaties van deze onttovering op het huidige debat over identiteit en de werking van de democratie. Er wordt eerst aangetoond hoe de identiteitspolitiek, zowel aan de linker- als aan de rechterzijde van het politieke spectrum, het product is van een eeuwenlange evolutie. Vervolgens gaan we na hoe die identiteitspolitiek onvermijdelijk het huidige politieke reilen en zeilen bepaalt, de rol van de religie in een democratie en uiteindelijk ook het het statuut van de democratie zelf grondig wijzigt.
Dit weekend is een uitstekende inleiding op een fascinerende notie waar je wel van hebt gehoord zonder te weten wat het echt betekent en wat de invloeden ervan zijn.
“De neergang van de religie heeft als prijs de moeilijkheid om een zelf te zijn. De maatschappij van na de religie is ook de maatschappij waarin het probleem van de waanzin en dat van innerlijke onrust toeneemt zonder voorgaande” (Marcel Gauchet).
Voor wie
Enige filosofie basiskennis wordt aanbevolen maar is niet noodzakelijk.
Door wie
Doelstelling van de colleges
Beter inzicht in de achtergronden van de hedendaagse identiteitspolitiek.
Beter inzicht in de rol van onttovering in het ontstaan en de evolutie van de democratie.
Inhoud cursus
1. Vrijdagavond: introductie op het thema ( 20.00 – 21.30): de band tussen onttovering en identiteit
2. Zaterdagochtend: lezing van de tekst van Max Weber over onttovering
3. Zaterdagmiddag: lezing van teksten van Marcel Gauchet over onttovering
4. Zaterdagavond: de problematiek van identiteit: geschiedenis en hedendaagse situatie
5. Zondagochtend: identiteit, transcendentie en herbetovering
NB. elk ochtend en namiddagdeel duurt 3 uur (2 x 1,5 uur met
> tussendoor pauze). In totaal gaat het om 11 uur college
Aanbevolen literatuur
- Marcel Gauchet, Religie in de democratie. Het traject van de laïciteit. Vertaald door Jost Beerten, ingeleid en geannoteerd door Antoon Braeckman & Bart Raymaekers. Sun, Amsterdam, 2006.
- Marcel Gauchet, De onttovering van de wereld. Een politieke geschiedenis van de religie. Ingeleid, vertaald en geannoteerd door André Cloots. Gompel&Svacina, Antwerpen, 2022