25.02 – Religie & Kunst

Inleiding

Moderne beeldende kunst neigt vaak naar het religieuze, het spirituele, het mystieke. Tegelijk zoekt moderne religiositeit dikwijls de beeldende kunst bewust op. Wat trekt kunst en religie tot elkaar aan? In het centrale essay van deze bundel, “Heilige crisis”, benadert Marc De Kesel die vraag vanuit de crisis waarin de moderne beeldende kunst volgens hem verkeert. Dat moderne kunst naar het religieuze neigt, kan gezien worden als een poging die crisis te bezweren. En voor de religie geldt niet anders. Ook die verkeert in een crisis en zoekt daarom aansluiting bij beeldende kunst. Religie en kunst vinden elkaar omdat elk van beide bij de ander het soelaas voor de eigen crisis zoekt.

“Je vous dois la vérité en peinture et je vous la donnerai.” (“Ik ben je de waarheid van de schilderkunst verschuldigd en ik zal je die geven.”) (Paul Cézanne)

Voor wie

Voor iedereen die geïnteresseerd is in zowel filosofie, moderne cultuur- en religiekritiek als kunst en esthetiek. De cursus is filosofisch van toon, maar neemt zich de moeite om elke filosofische referentie behapbaar en helder toe te lichten.

Door wie

dr. Marc de Kesel
Marc De Kesel is emeritus hoogleraar van de Radboud Universiteit, Nijmegen. Vanuit filosofisch perspectief  publiceert hij over kunst- & cultuurkritiek, lacaniaanse theorie, Shoah-receptie en religie- & mystiektheorie. Een paar publicaties: Het Münchhausenparadigma. Waarom Freud en Lacan ertoe doen (Nijmegen: Vantilt, 2019); Ik God & mezelf. Mystiek als deconstructie (Amsterdam: Sjibbolet, 2021); Seks in biopolitieke tijden: levenskunst met Foucault en Lacan (Amsterdam: Boom, 2023); Effacing the Self: Mysticism and the Modern Subject (Albany, NY: SUNY Press, 2023).

Inhoud van de colleges


vr 21 maart avond:
Over de heersende “flirt” die religie en kunst aan elkaar bindt
(voorstelling en bespreking van het essay “Heilige crisis” in: Stoker (red.), Waar kunst religie kust, p. 26-55)

za 22 maart voormiddag:
De realisme-eis als kernprobleem van de moderne beeldende kunst
(Korte promenade in de kunst vanaf Courbet tot Beuys)

Namiddag:
“Über das Geistige in der Kunst”: over Casper David Friedrich, Stéphane Mallarmé en Wassily Kandisky

Avond:
Conceptkunst, religie en romantiek: over Joseph Beuys

zo 23 maart voormiddag:
Afrondende beschouwingen

studiebelasting


De studiebelasting bestaat in ieder geval uit het volgen van de colleges. Dit komt neer op 5 x 2 uur = 10 uur. Voor een optimale cursusweek raden wij u aan het lesmateriaal voorafgaand aan de cursus te bestuderen. 



Aanbevolen literatuur

Wessel Stoker (red.) Waar kunst religie kust. In discussie met Marc De Kesel over moderne beeldende kunst, Tilburg: Tilburg University Press, 2023. Het boek kun je gratis downloaden op: https://tiu.trialanderror.org/projects/waar-kunst-religie-kust/
Voor de aanschaf van een printversie, zie: https://publish.openpresstilburg.nl/site/?r=userwebsite/bookdetails&id=346768

Getuigschrift


Aan het einde van de collegereeks ontvangen de cursisten een getuigschrift van deelname.