Het Centre Erasme als “concetto spaziale”

De vreemde doeken van kunstenaar Lucio Fontana en andere, zo mogelijk, nog vreemdere werken werden een week lang vertoond en becommentarieerd door Marc de Kesel. Of wat Fontana maakt kunst is, dat wil zeggen kunst opgevat als  een creatieve uitingsvorm? Marc is er niet zeker van. Ingenieurs, die zijn volgens hem creatief. Krassen in het canvas, de titel van deze collegereeks en een doek van Lucio Fontana,  het is maar de vraag of dat kunst is. Een week lang is er gezocht naar een antwoord op die vraag. Een heerlijke week. Anders dan de voorgaande weken hebben we geen avond doorgebracht in “de cave” om te schuilen voor wind of regen. Een week lang mild, Zuid-Frans zomerweer. Het ideale decorum voor colleges van Marc. Zoals een van onze studenten het onder woorden bracht: “het is bijna meditatief, Marc zo te horen spreken over kunst”. Wat er dan meditatief aan was? Wellicht waren het de volzinnen van Marc, de vloed aan ideeën en de rijkdom aan associaties.

Dat was deze week het Centre. De “concetto spaziale”: de ruimte als mogelijkheidsvoorwaarde voor het ontstaan van iets anders, iets nieuws, iets bijzonders. Deze week werd mogelijk gemaakt dat 17 Nederlanders en Belgen elkaar ontmoetten, in gesprek waren en leerden van elkaar en van Marc.  Dat is het basisrecept van het Centre. Maar er was meer. Het was ook de week van geschenken, cadeaus en kleine aandenkens.

Het begon op de vertrekdag van de vórige groep studenten. Een student van die week was wijn wezen halen op het château `DeLeuze-Rochetin´, in de verte familie van de Franse filosoof Gilles Deleuze. Wij ontvingen ook een paar flessen. Eén van die flessen gaven wij vervolgens aan een student van de nieuwe groep van Marc. Deze student heeft zich in zijn studies en proefschrift namelijk veel ingelaten met de Deleuze. De filosoof dan. Van deze student kregen wij op onze beurt zijn proefschrift cadeau dat hij 1,5 jaar daarvoor aan de Universiteit van Utrecht heeft verdedigd. Het proefschrift staat nu in onze bibliotheek. We hebben meer cadeaus gekregen. Een prentje van de “dansende Socrates” dat nu in onze studeerkamer hangt. Rozen voor in onze tuin. Wijn. Champagne. Tomaten en mosterd uit Dijon. Mensen zijn gul hier.

Marc heeft ook cadeau’s gekregen.Op donderdag ontstond het plan. Er zou geprobeerd worden een urinoir te kopen in Bagnols. Uiteindelijk bleek het niet nodig. Marc ontving een echt kunstwerk, gemaakt door een cursist met het volgende opschrift:

Poor Marc

                                                        Ceci n’est pas un Décroittor

Op het doek een eivormige afbeelding met één oog en vijf stippen in het midden. In de verte doet het denken aan urinoir maar volgens de maker is het niet wat het lijkt te zijn. Schitterend. Het zal iets met de collegereeks te maken hebben gehad. Helaas heb ik maar één onderdeel kunnen volgen. Of beter gezegd: ik was aanwezig, meegesleept op het ritme van het betoog van Marc. Die ochtend toevallig handelende over de reeks van Fontana.

Het is dinsdagavond nu. De cursus van Ciano is op stoom. Vanavond kwam de groep pas op 20.30 uit het lokaal, een uur later dan gepland. Het ging over Peirce en sublimatie. Zo maken we enthousiasme mogelijk. Inspiratie en totaal verschillende stromingen die elkaar in het Centre kruisen: het pragmatisme van Peirce en de schijnbare betekenisloosheid van gekras op een stuk canvas. We zijn dankbaar dat we een “concetto spaziale” mogen zijn.